Aşka dair ne düşünüyorsunuz?
Fazıl Ahmet Bey cevap veriyor: “Aşk; içinde her yalana yer olan bir hakikat! Yahut içinde en katil hakikatler barınan bir yalan…”
Nev’i şahsında başlayıp gene şahsında biten, eski tabirle nev’i şahsına münhasir ediplerimizden biri de Fazıl Ahmet Beydir. Yazıları Şark ile Garbın beraberce koşuştukları engin bir saha gibidir. Yalnız şu muhakkak ki, Fazıl Ahmet ne Şarkın, ne de Garbin kör bir muhakkak ki, Fazıl Ahmet ne olan orijinalliktir. Buluş ve gösteriş itibarı ile eşi olmayan kıymetli muharrir aşk hakkında ne düşündüklerini yazarken her zamanki gibi en kuvvetli tarafı olan zekâsını kullanıyor…
İşte anketimize gönderdiği cevap:
— Bana sorduğunuz meseleye bir kere daha cevap vermek vaziyetinde kalmıştım. O zaman söylediklerimi şimdi burada hulâsa etmeme izin verir misiniz? Aşkı bin türlü tarif etmek mümkün. Ve tariflerin hemen hepsi de hem doğru, hem yanlış. Meselâ diyebilirim ki aşk, içinde her yalana yer olan bir hakikattir. Yahut tamamı ile aksi. Yani içinde en katil hakikatler barınan bir yalan! Aşk, lezzetlerin en ekşisi yahut acıların en lezzetlisi diye tarif olunabilir. Zira birincisi de mümkün ikincisi de! Devam edelim:
Aşk, mutlaka haile ile nihayetlenen bir karnaval. İçimi enfes, hazmi dehhaş ve sarhoşluğu berbat bir kokteyl.
Aşk, iki ruhun birbirini anladım zannetmesinden doğan bir gaflet, bir sui tefehhüm! Felâketlerin en cazibi! Faciaların en gülüncü, yahut gülünçlüklerin en ağlancı..
Hasılı ne tarafından baksanız acayip bir şey! Meselâ isterseniz sevgi için yüzü ipek tersi, kıtık bir kumaş diyelim. Maamafih şunu da pek âlâ diyebilirdik:
Aşk, şeytanı mabut karidesi timsah ve atmacayı yarasa yapabilen bir tılsımdır. Ne bileyim ben? İstediğiniz kadar söyleyin! İsterseniz ben bile daha bir çok söz bulayım. Hem de az çok doğru olarak! Fakat inanın ki bunlardan hiç bir netice çıkmaz. İşte şu dakika da aklıma gelen bir kaç tarif:
Aşk, insanı en müthiş irtifada düşüren bir tayyare! Aklı, hikmeti fare yerine koyan bir kedi!
İşkencelerin en hoşu, ölümlerin en hayat vereni. Her hakikatten daha ciddi bir saçma!
Ruhun çıkarabileceği en tehlikeli çiçek ve ya kızıl. Göklerden büyük bir sabun köpüğü. Katreyi Okyanus ve Kutupları hattı üstüva yapan yegâne hokkabaz, Himalâya büyüklüğünde bir kum tanesi! Yahut bir çocuk oyuncağı! Fakat dinamitten ve ateşten yapma! (Napoleon ) aşkı nasıl tarif ediyor bilirsiniz değil mi?
Diyor ki: “Aşk, ancak işi gücü olmıyanların intihap ettiği meşgaledir!.”
Ne dersiniz? Şüphesiz, onun da hayli hakkı var.
Hulâsa olarak şöyle diyeceğim:
Aşk, bütün meçhullerin en malûmu, yahut bütün malûmların daima meçhul kalanıdır.
Ben sanıyorum ki sevmek, kimse tarafından aranmaz fakat herkes tarafından bulunur bir kimya otuna benzer. Bundan başka sevmek o nevi bir griptir ki tutulana da acırım tutulmayana da! Hasılı aşk, temmuzda esen bir berdulacuz kalplerimizin oynadığı en korkunç hava oyunudur. Bir yangındır ki ancak ikinci bir ateşin kucağında süner. Yahut kaynar sudan bir tufandır!
Aşkı, bazı defa kurşundan dökme bir can kurtarana benzettiğim de oldu. Her halde dünya yüzünde istediğini herkese yaptıracak kadar kudretli tek müstebit olarak şimdi yalnız onu tanırım. Onun için bu âfetten mümkün olduğu kadar kaçmağa bakalım. Gene demin bahsettiğim (Napoleon) değil midir ki aşkta en büyük zafer firardır demiş!
Altı sene evvel yazarak size burada tekrar ettiğim sözleri okurken dikkatimi dürten bir nokta oldu. Gördüm ki bütün bu sözler kıymeti şüpheli bir edebiyattan ibaret! Bence sorduğunuz sualin en muasır ve mütekâmil irfanla verilmiş cevaplarını Cenap Şahabeddin ve Mazhar Osman Beyefendi üstatlarımızdan almışsınız. Binaenaleyh ben ayni fikirleri rekâketli bir üslüple tekrarlayıp gerek sizi, gerek okuyucuları rahatsız etmekten kendimi koruyacağım…
M. Salâhaddin
Taha Toros Arşivi, Dosya No: 492 – Fazıl Ahmet Aykaç
